Xuân Thu là xã nằm ở phía Nam của huyện Sóc Sơn, ngoại thành Hà Nội, phía Bắc giáp xã Kim Lũ, huyện Sóc Sơn, phía Đông giáp xã Hoà Tiến, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, phía Nam giáp xã Thuỵ Lâm, huyện Đông Anh, ranh giới tự nhiên là con sông Cà Lồ, có cầu Xuân Lai bắc qua, phía Tây giáp xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh. Ngoài đường liên thôn, liên xã, Xuân Thu còn có đường tỉnh lộ 16 (Hà Nội - Bắc Ninh) và đường quốc lộ 18 chạy qua. Đặc biệt, đường quốc lộ 18 được nâng cấp, mở rộng nối liền Thủ đô Hà Nội, tam giác kinh tế phía Bắc với cảng Cái Lân. Do đó, Xuân Thu cũng có thêm những điều kiện mới để mở mang, giao lưu phát triển kinh tế. Qua quá trình phát triển của lịch sử, Xuân Thu nhiều lần có sự thay đổi về tên gọi và địa giới hành chính xã. Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, dưới ách thống trị của bọn thực dân, phong kiến, Xuân Thu thuộc tổng Xuân Lai, phủ Đa Phúc, tỉnh Phúc Yên.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà được thành lập, khu vực hành chính và bộ máy chính quyền của chế độ cũ bị xoá bỏ, khu vực hành chính và chính quyền cách mạng mới được xác lập trong cả nước. Theo quyết định của Nhà nước, đơn vị tổng được xoá bỏ, thành lập đơn vị xã. Tháng 8-1946, 3 thôn Xuân Lai, Xuân Dương, Yên Phú được sáp nhập thành 1 xã, lấy tên là Xuân Phú. Thôn Thu Thuỷ và 3 thôn: Kim Lũ Thượng, Kim Lũ Hạ và Kim Lũ Trung thành lập một xã, lấy tên là Kim Thu. Tháng 8-1948, 2 xã Xuân Phú và Kim Thu được hợp nhất theo chủ trương của Huyện, lấy tên là Xuân Thu. Ngày 18-4-1949, do yêu cầu về địa bàn chiến lược phục vụ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, huyện chủ trương hợp nhất 2 xã Phổ Đức Thanh (tức xã Đức Hoà ngày nay) và Xuân Thu, lấy tên là Việt Tiến. Lúc này, xã Việt Tiến là xã lớn nhất của huyện Đa Phúc với diện tích rộng khoảng 20 km2, dân số khoảng 8.000 người, chiếm 1/5 diện tích và dân số của toàn huyện. Cuối tháng 5-1955, sau khi giảm tô giành thắng lợi, tỉnh, huyện chủ trương tách Việt Tiến thành 3 xã: Đức Hoà, Xuân Thu và Việt Tiến. Tháng 10-1967, Việt Tiến đổi tên thành xã Kim Lũ cho đến nay. nhằm đảm bảo sự chủ động trong việc quản lý theo khu vực hành chính, phục vụ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Xuân Thu lúc này gồm 3 thôn Xuân Lai, Yên Phú và Thu Thuỷ, nằm dọc ven sông Cà Lồ. Địa giới hành chính và tên xã được giữ nguyên cho đến nay.

Tính đến tháng 12-2020, dân số toàn xã có 3038 hộ với 12580 nhân khẩu. Nhân dân Xuân Thu chủ yếu theo đạo Phật hoặc không theo tôn giáo nào. Riêng thôn Xuân Lai có một số hộ theo đạo Thiên chúa giáo. Diện tích đất tự nhiên của xã là 563,04 ha, trong đó, đất canh tác 338,89 ha, đất phi nông nghiệp là 338,89 ha.

Mặc dù không có nhiều hồ đập song do các thôn làng của xã trải dài theo ven sông Cà Lồ nên việc lấy nước tưới cho đồng ruộng phục vụ sản xuất nông nghiệp rất thuận tiện. Ruộng đất của Xuân Thu hầu hết thuộc loại đất thịt pha cát, khá mầu mỡ, thích hợp với nhiều loại cây trồng. Ngoài nghề canh tác nông nghiệp truyền thống, Nhân dân thôn Thu Thuỷ, Xuân Thu có nghề làm giường, chõng, bàn ghế tre cổ truyền. Tháng 7-2001, được sự quan tâm, giúp đỡ của thành phố, huyện, hợp tác xã Tre trúc Thu Hồng được thành lập nhằm khôi phục nghề truyền thống của quê hương, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho một số lao động. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, nghề thủ công truyền thống này bị mai một dần. Hiện nay nghề mộc sản xuất đồ gỗ, thủ công mỹ nghệ của xã phát triển mạnh nhất huyện mang lại nguồn thu lớn cho Nhân dân trong xã.

Trụ sở Đảng uỷ - Hội đồng nhân dân - Uỷ ban nhân dân - Uỷ ban Mặt trận tổ quốc xã được đặt tại thôn Xuân Lai, gần đường tỉnh lộ 16, cách trung tâm huyện khoảng10 km về hướng đông nam.

Hoàng Văn Mão - Tổng hợp từ Lịch sử Đảng bộ xã Xuân Thu